Ο Χάρτης της Πραγματικότητας
Aπό την Αγάθη Δαρλάση, Own Your Story Storytelling Mentor
Μπροστά στο άγνωστο της παρούσας κατάστασης που βιώνουμε τρομάζουμε και είναι λογικό. Οτιδήποτε ταράσει την καθημερινότητα, αυτό που ορίζουμε ως ασφαλή ρουτίνα, μας δημιουργεί αναστάτωση και μας θέτει σε κατάσταση συναγερμού.
Είναι το άγνωστο που αυτή την στιγμή μας παραλύει και νιώθουμε σαν πρωταγωνιστές σε ταινία επιστημονικής φαντασίας χωρίς να μας έχει δοθεί το σενάριο.
Και αν σας έλεγα ότι υπάρχει ένα υποτυπώδες σενάριο; Ένας χάρτης για την ακρίβεια, που είναι τόσο οικείος που δεν του έχετε δώσει ποτέ την προσοχή που του αξίζει;
Ο χάρτης κρύβεται μέσα σε κάθε ιστορία που έχουμε διαβάσει, δει, μοιραστεί και είναι πολύ συγκεκριμένος. Τόσο συγκεκριμένος που μόλις αρχίσεις να τον παρατηρείς απορείς που δεν τον είχες προσέξει νωρίτερα.
Πέρα από κάθε ερμηνεία, όταν η πραγματικότητα μοιάζει με επιστημονική φαντασία, οι ιστορίες είναι εδώ για να μας δώσουν τον χάρτη.
Ο χάρτης αυτός αναγνωρίστηκε και κωδικοποιήθηκε από τον Joseph Campbell, συγκριτικό μυθολόγο και θεολόγο και έγινε γνωστός ως «Το ταξίδι του Ήρωα». Όπως μας απέδειξε ο Campbell οι ιστορίες, όλες οι ιστορίες, «πατάνε» σε αυτόν τον συγκεκριμένο χάρτη. Πρόκειται για ένα είδος ιστορικού προτύπου, όπου ένας ήρωας περνάει μέσα από μία ακολουθία σταδίων. 12 για την ακρίβεια. Στον Μονομύθο — όπως τον όρισε ο Campbell — ο κύριος χαρακτήρας είναι ο ήρωας, όχι ένα πρόσωπο, αλλά ένα αρχέτυπο, δηλαδή ένα σύνολο καθολικών εικόνων σε συνδυασμό με συγκεκριμένα πρότυπα συμπεριφοράς. Σκεφτείτε έναν πρωταγωνιστή από την αγαπημένη σας ταινία. Το αρχέτυπο των ηρώων κατοικεί στην κοινή μας συνείδηση και αυτός είναι ένας από τους πρωταρχικούς λόγους που μας αρέσει να ακούμε και να παρακολουθούμε ιστορίες. Είμαστε φτιαγμένοι από αυτές.
Ότι διδαχθήκαμε για αυτόν τον κόσμο και ότι συνεχίζουμε να μαθαίνουμε το κάνουμε μέσω ιστοριών και αφηγήσεων. Μάθαμε να ξεχωρίζουμε το καλό από το κακό μέσω των παραμυθιών. Μάθαμε να φυλάμε το ποτήρι μας στο μπαρ για να μην μας ρίξουν τίποτα εξαιτίας των αφηγήσεων που μοιράστηκαν μαζί μας οι φίλες μας, επιλέξαμε το συγκεκριμένο αυτοκίνητο ως πιο οικονομικό και αξιόπιστο γιατί διαβάσαμε τις κριτικές από τους ιδιοκτήτες τους.
Όπως επιβεβαίωσε πλέον και η νευροεπιστήμη 50 χρόνια μετά τον Campbell, εξαιτίας του Μονομύθου η ανάγνωση που κάνουμε στον κόσμο γύρω μας ακολουθεί τα συγκεκριμένα στάδια αυτού του χάρτη που ορίζεται πάντοτε από τουλάχιστον έναν ήρωα και μία αποστολή.
Και είναι η ασφάλεια αυτής της βεβαιότητας για το πως θα εξελιχθεί η ιστορία μας, για τα μαθήματα που μας διδάσκουν οι παγκόσμιοι μύθοι. Γιατί πέρα από κάθε ερμηνεία, όταν η πραγματικότητα μοιάζει με επιστημονική φαντασία, οι ιστορίες είναι εδώ για να μας δώσουν τον χάρτη.
Από την στιγμή που ταράσσεται η φυσιολογική καθημερινότητα του ήρωα και μέχρι να ολοκληρώσει την αποστολή του, ο ήρωας καλείται να περάσει 12 στάδια, τα οποία ερμηνεύονται αρχετυπικά — κατά Jung -. Η κατανόηση και ανάλυση των σταδίων αυτών μας παρέχει σαφή ενδείξεις για το που βρισκόμαστε — σε ποιο στάδιο δηλαδή — και τι ακόμη έχουμε μπροστά μας.
Το σημαντικότερο όμως εργαλείο που μας παρέχει το ταξίδι του Ήρωα όταν χρησιμοποιείται ως προσωπικό εργαλείο είναι η δυνατότητα της παρατήρησης του ίδιου μας του εαυτού.
Όπως η κουκίδα που βλέπεις να κινείται στο GPS, αναγνωρίζεις το που βρίσκεσαι και ανάλογα με το που θέλεις να πας, μπορείς να αντιληφθείς την απόσταση που έχεις να διανύσεις.
Για να γίνει πιο κατανοητό, σας παραθέτω τις 3 βασικές ενότητες του Hero’s Journey, από την αρχή του ταξιδιού μέχρι την ολοκλήρωσή του.
Ενότητα 1: Αναχώρηση
Στην αρχή κάθε ταξιδιού ο Ήρωας βρίσκεται στην ζώνη ασφαλείας του. Βιώνει την φυσιολογική του πραγματικότητα όπως ο ίδιος την αντιλαμβάνεται ως έτσι. Δεν έχει καμία σημασία αν του αρέσει ή όχι, σημασία έχει ότι την αναγνωρίζει ως κανονικότητα.
Κάτι εξωτερικό συνήθως — ή κάποια εσωτερική ανάγκη — ταράσσει αυτή την κανονικότητα και ο ήρωας καλείται να δράσει. Αυτή είναι και η αποστολή του. Τι θα κάνει δηλαδή προκειμένου να επαναφέρει την κανονικότητά του όπως ήταν. Για να το πετύχει αυτό, ο ήρωας πρέπει να ριχθεί στο άγνωστο και όλοι γνωρίζουμε πόσο τρομακτικό είναι αυτό.
Ενότητα 2: Δράση
Μπαίνοντας στο άγνωστο, ο ήρωας πρέπει αρχικά να περάσει την φάση της αναγνώρισης. Τι μου συμβαίνει, που βρίσκομαι, ποιοι είναι οι νέοι κανόνες, ποια τα όρια; Έρχεται αντιμέτωπος με δοκιμασίες και συγκρούσεις. Το ταξίδι του δεν είναι ποτέ ασφαλές. Δοκιμάζονται οι αντοχές, οι αρετές και οι αξίες του σε κάθε του βήμα. Στο ταξίδι του θα συναντήσει συντρόφους και συνοδοιπόρους, ανταγωνιστές και μέντορες που θα τον στηρίξουν και θα τον δυσκολέψουν. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ακόμη και όταν αποτυγχάνει, κουράζεται ή εξαντλείται δεν μπορεί να τα παρατήσει, πρέπει να συνεχίσει. Ο μοναδικός τρόπος για να επιστρέψει στην γνώριμή του ασφάλεια είναι το να συνεχίσει παρά τις όποιες δυσκολίες.
Ενότητα 3: Επιστροφή
Έχοντας αντιμετωπίσει όλες τις δοκιμασίες και δυσκολίες της περιπέτειας ο ήρωας παίρνει τον δρόμο της επιστροφής. Ωστόσο, δεν είναι τόσο απλό όσο ακούγεται. Για να επιστρέψει, πρέπει πρώτα να αντιμετωπίσει τις συνέπειες του ταξιδιού του. Τι άλλαξε στους γύρω του, πως ορίζεται η νέα του «κανονικότητα», αλλά κυρίως πως έχει αλλάξει ο ίδιος. Γιατί ακόμη και αν κατά την διάρκεια του ταξιδιού του δεν ολοκλήρωσε, δεν πέτυχε την αποστολή του, το ίδιο το ταξίδι και η διαδικασία τον έχει αλλάξει ανεπιστρεπτί.
Και αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα μαθήματα που μας διδάσκουν οι ιστορίες και οι μύθοι.
Δεν υπάρχει αποτυχημένο ταξίδι, δεν υπάρχει αποτυχημένη αποστολή. Ο ήρωας δοκιμάστηκε και δοκίμασε όλες εκείνες τις αξίες, πιστεύω, πεποιθήσεις που τον όριζαν μέχρι την αρχή του ταξιδιού του. Βγαίνοντας από αυτό, είναι σίγουρα πιο έμπειρος, σοφός και γνωρίζει πλέον τι κρατάει και τι αφήνει πίσω του. Αλλά κυρίως γνωρίζει το γιατί.
Μπροστά σε κάθε δοκιμασία, δυσκολία ή νέο ξεκίνημα αναγνωρίζουμε και τις τρεις βασικές ενότητες που πρέπει να περάσουμε ξανά και ξανά προκειμένου να επιστρέψουμε και πάλι στα γνώριμα εδάφη της ασφάλειάς μας, να ορίσουμε ξανά την κανονικότητα μέσα μας και γύρω μας.
Και είναι η σταθερότητα του ταξιδιού αυτού που παρά τις προκλήσεις, τα τέρατα και τους κινδύνους μας καθησυχάζει με την ασφάλεια της τελικής έκβασης του. Γιατί, μπορεί μεν ο ήρωας να αλλάξει οριστικά μέσα από το ταξίδι του, αλλά το ταξίδι αυτό κάποια στιγμή θα ολοκληρωθεί επιβεβαιώνοντάς μας –όσο κλισέ και αν ακούγεται- this too shall pass.
Το OwnYourStory είναι ένα storytelling Agency που βοηθά τους καλύτερους να μοιραστούν την ιστορία τους στο κοινό που τους αξίζει. Μπορείς πάντα να συμμετέχεις και να παρακολουθήσεις trainings μας από απόσταση.
Μπορείς πάντα να μάθεις περισσότερα για το πως το κάνουμε αυτό στο www.ownyourstoryteam.com ή στείλε μας μηνυμα στο ownyourstoryteam@gmail.com
